Chuyện dài FaceBook...
Theo PCWORLD.COM
Sau hàng loạt scandal về lỗi bảo mật, nhất là những lời ong - tiếng ve về việc sử dụng thông tin cá nhân của người dùng mạng xã hội Facebook trong thời gian gần đây, nhưng tại sao lại chẳng có ai gỡ app, xóa tài khoản Facebook vậy?
Trong thời gian gần đây, rất nhiều người dùng mạng xã hội Facebook đã nghĩ đến việc gỡ app và xóa tài khoản của mình để tránh lộ thông tin cũng như tiếp tục “cúng” dữ liệu cho Facebook làm giàu. Tuy nhiên, dù trên nguyên tắc là như thế, nhưng việc rời khỏi mạng xã hội (Facebook hay các mạng xã hội khác) lại không hề đơn giản, có cả nguyên nhân bên trong - từ chính các mạng xã hội này (cố tình níu kéo), lẫn nguyên nhân bên ngoài - đó là sự do dự của người dùng.
Bởi thế, nếu ta nói Facebook "đang gặp chút rắc rối" thì có vẻ như đã nói giảm quá mức, vì chưa từng có một mạng xã hội nào cùng lúc phải đứng trước hàng loạt cáo buộc và scandal như Facebook của năm 2018 này; nhưng nếu nói là Facebook "đang đứng tên bờ vực" thì cũng chưa hẳn đúng, theo nhận định của trang tin Vox.
Sau hàng loạt scandal về lỗi bảo mật, nhất là những "lời ong, tiếng ve" về việc sử dụng thông tin cá nhân của người dùng mạng xã hội Facebook trong thời gian gần đây, nhưng tại sao lại chẳng có ai gỡ app, xóa tài khoản Facebook vậy?
Theo trang này, trên mạng xã hội Twitter đã và đang có một cụm hashtag #DeleteFacebook, để hướng người dùng mạng xã hội Facebook chuyển sang nền tảng này, đồng thời xóa ứng dụng cũng như tài khoản Facebook để phản đối cách làm "không coi người sử dụng ra gì" của mạng xã hội lớn nhất hành tinh. Thế nhưng thực tế hoàn toàn khác: đó chỉ là số ít, rất ít. Đa phần những người còn lại hoặc chẳng thèm quan tâm đến những cáo buộc và scandal hiện nay của Facebook, còn một số người khác tuy cẩn trọng hơn khi dùng, nhưng với những thông tin được đăng tải lên mạng xã hội này (mới, nóng và đa chiều), họ vẫn quyết định sẽ không rời bỏ. Bởi thế có thể nói, mạng xã hội Facebook đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta "sống ảo" trên mạng internet, và việc từ bỏ nó không chỉ đơn giản là xóa app và xóa tài khoản mà thôi.
Để tìm ra nguyên do, trang tin Vox đã bỏ khá nhiều công sức để tìm hiểu và đưa ra những lời kết luận (nhận định), với sự đúc kết từ thực tế lẫn nhu cầu của người dùng. Đó là: Trước hết, mạng xã hội Facebook hiện giờ là một nền tảng kết nối hàng nghìn dịch vụ web, ứng dụng và nền tảng mạng xã hội khác. Chính vì thế, nó đã thu hút và lôi kéo được hơn 2 tỷ người dùng và trở thành mạng xã hội lớn nhất hành tinh. Giờ đây, có rất nhiều ứng dụng di động hoặc trang web cho phép tích hợp tài khoản Facebook để đăng ký và đăng nhập rất tiện lợi. Thậm chí, có cả vài dịch vụ bắt người dùng phải có tài khoản Facebook như cách duy nhất để đăng nhập và sử dụng dịch vụ, bất chấp việc trong vài năm qua, đã có rất nhiều người phản đối cách làm "đầy lười biếng" này của nhiều trang web và dịch vụ, nhưng chúng ta không thể phủ nhận: Facebook quá tiện lợi. Bởi thế, nếu bỏ Facebook, nhiều người cũng sẽ không thể đăng nhập vào được các trang Quora, 9Gag, Tinder,... và hàng triệu, thậm chí cả tỉ dịch vụ và ứng dụng khác. Ví dụ, hiện có hơn 50 triệu người đang dùng Tinder đều đăng nhập qua Facebook cho tiện, đỡ phải up từng cái ảnh và cập nhật thông tin cá nhân giống như người lập tài khoản lần đầu tiên. Không chỉ riêng Tinder, nhiều dịch vụ khác như Spotify, Airbnb hay Patreon cũng hoạt động tương tự, khiến người sử dụng phải suy nghĩ thật kỹ trước khi "bỏ không chơi" với Facebook nữa. Bởi trong khi số lượng trang/ứng dụng đang dùng tích hợp tài khoản Facebook rất nhiều và ngày càng "nảy nở", thế nên việc dừng sử dụng mạng xã hội này càng trở nên bất khả thi hơn với rất nhiều người. Ở thời điểm hiện tại, cả Facebook và Google đang chia sẻ với nhau một hệ sinh thái Internet rất rộng, nhưng Google vẫn yên bình khi chưa bị tẩy chay mạnh mẽ như Facebook. Tuy nhiên, chúng ta có thể dần phán đoán được rằng, việc hai "ông lớn" độc quyền nói trên với chỉ một tài khoản đã đăng nhập được vào 1001 trang web/ứng dụng khác nhau, thì việc muốn bỏ không dùng một trong hai tài khoản của họ ngày càng trở nên bất khả thi. Kế đến, đó là nhiều người vẫn cần Facebook để phục vụ công việc và học tập. Chẳng hạn với một người làm kinh doanh, hàng ngày vẫn phải dùng Facebook để giao tiếp với các đối tác, tìm kiếm tin tức được "chia sẻ nóng" trên mạng xã hội, và trao đổi cả với các đồng nghiệp trong trường hợp họ không tiện xem tin nhắn trên các công cụ chỉ dùng cho công việc, như Gmail hay Slack chẳng hạn. Trong trường hợp này, người đó chỉ việc gửi tin nhắn Messenger cho các đồng nghiệp của mình là xong. Tương tự với nhiều ngành nghề khác như marketing, dev, quản lý fanpage,… Facebook giờ không chỉ là một mạng xã hội để chia sẻ những câu chuyện cá nhân và kết nối mọi người như cách mà Yahoo 360 (ở Việt Nam) 10 năm về trước từng làm, nhưng không thể tiện và nhanh như Facebook hiện nay. Vì thế, Facebook đã trở thành "một phần không thể thiếu" trong cuộc sống đối với một số lượng lớn cư dân mạng trên toàn thế giới, cả về giải trí, công việc lẫn kết nối bạn bè, người thân.
Dù bị nhiều chỉ trích nhưng với nhiều lợi thế, Facebook vẫn là mạng xã hội có nhiều người dùng nhất.
Thậm chí ở nước ngoài, một vài công ty và tổ chức còn bắt nhân sự mới phải có tài khoản Facebook mới được nhận vào làm. Với các nhóm học sinh, sinh viên hay các nhóm cộng đồng khác còn có cả Facebook Groups để trao đổi và làm việc nhóm với nhau cho tiện lợi hơn. Việc con người đang phụ thuộc vào "mạng ảo" - như Facebook, là có thật, cho nên không thể chỉ đơn thuần nói dừng là dừng được ngay, thay vào đó, mỗi người cũng phải cân nhắc một đầy đủ những hệ quả cũng như cách khắc phục (thay thế khi không có nó) để cuộc sống và công việc vẫn diễn ra trơn tru như bình thường.
Cuối cùng là, cho đến giờ, mạng xã hội Facebook vẫn là công cụ khá thuận tiện để kết nối mọi người với nhau. Mặc dù không phải lúc nào Facebook cũng "hoàn thành nhiệm vụ của nó một cách hoàn hảo và tích cực", vẫn có những "góc tối", nhưng nó vẫn là một nhu cầu thực trong cuộc sống. Với một mạng xã hội có tới 2,3 tỷ người sử dụng mỗi tháng, quả thực nó đã giải quyết được nhu cầu kết nối, trao đổi, giải trí,... cho bao người hiện nay. Chính vì thế, việc kiểm soát và loại bỏ hẳn những mảng tối trong mạng này thực sự không dễ dàng gì với các chuyên gia và cả Facebook lẫn người dùng.
Sau hơn một thập kỷ gắn bó với người sử dụng Internet, mạng xã hội Facebook hiện đã trở thành một dịch vụ gắn liền với nhiều cảm xúc của rất nhiều người dùng chứ không chỉ đơn thuần là một mạng xã hội nữa. Nói không ngoa, đối với nhiều người, bỏ Facebook cũng đồng nghĩa với bỏ cả chục năm quá khứ của bản thân - vốn được họ cập nhật từng giây, từng phút, từng ngày trên mạng xã hội này.
Việc muốn bỏ Facebook giờ không còn dễ như trước đây. Và ngay cả khi muốn gỡ app, xóa tài khoản Facebook, người sử dụng Internet lại gặp khó ở câu hỏi tiếp theo: Bỏ Facebook thì dùng gì để liên lạc với mọi người bây giờ?
Facebook cho hơn 150 công ty xem tin nhắn của người dùng, có Spotify và Netflix
Thanh Trà PCWORLD.COM
Tờ New York Times vừa công bố một tài liệu dài hơn 200 trang, được tổng hợp từ các nguồn thông tin khác nhau có liên quan đến Facebook, cho thấy mạng xã hội lớn nhất hành tinh đang cho phép hơn 150 công ty trên thế giới xem nội dung tin nhắn của người dùng mà không hề có sự đồng ý.
Một tài liệu dài hơn 200 trang, do tờ New York Times tổng hợp từ các nguồn thông tin như phát ngôn của những cựu nhân viên Facebook, hay đối tác Facebook,… đã cho thấy, mạng xã hội lớn nhất hành tinh Facebook đang cho phép tới hơn 150 công ty khác nhau trên thế giới được quyền truy cập trái phép vào nội dung tin nhắn của người dùng mà không hề có sự đồng ý của họ.
Đáp lại những cáo buộc của New York Times, đại diện của Facebook cho rằng, việc hãng cho phép hơn 150 công ty, ví dụ như Spotify hay Netflix có thể truy cập vào nội dung tin nhắn riêng tư và nhiều dữ liệu khác của người dùng là nhằm "giúp chính người dùng".
Netflit - một trong những đối tác được Facebook trao quyền khai thác dữ liệu người dùng.
Điều này thật sự là "một sự mỉa mai", coi người dùng như "một món hàng", được Facebook sử dụng để thu lợi nhuận riêng cho mình khi các thông tin cá nhân của người dùng bị sử dụng và khai thác tràn lan. Trong khi đó, hãng luôn mạnh miệng cho rằng họ "vì người dùng", vì cộng đồng,... nhưng thật sự bên trong không phảy vậy.
Cụ thể, các tài liệu nội bộ của Facebook đã chỉ ra, công cụ tìm kiếm Bing của Microsoft có thể truy cập vào danh sách bạn bè mà không cần có sự đồng ý của người dùng mạng. Thêm vào đó, hãng cũng cho phép Netflix và Spotify được đọc tin nhắn riêng tư của người dùng, hay Facebook còn cho phép Amazon thu thập tên tuổi, thông tin liên lạc. Riêng Yahoo có thể đọc bài đăng người dùng, còn Sony, Microsoft, Amazon lại có quyền lấy địa chỉ email của bạn...
Nói chung, đây là những "cái bắt tay dưới gầm bàn" của Facebook với các công ty đối tác, nhằm chia sẻ dữ liệu cá nhân của người dùng mạng xã hội Facebook theo cách này hay cách khác, tức cách mà công ty đối tác của Facebook muốn là loại dữ liệu gì.
Bởi vậy, nếu so sánh về quy mô và mức độ nghiêm trọng của báo cáo này, vụ rò rỉ dữ liệu người dùng Cambridge Analytica dường như chỉ ở mức không đáng kể. Thậm chí thỏa thuận chia sẻ dữ liệu trên đã được thực hiện trong suốt năm 2017 và một trong số đó vẫn còn hiệu lực tính tới nay.
Tiết lộ mới nhất này của New York Times đã khiến giới công nghệ không khỏi giật mình. Bởi lẽ Facebook từng ký thỏa thuận với Ủy ban thương mại Liên bang Mỹ hồi năm 2011 về việc cấm chia sẻ dữ liệu người dùng khi chưa có sự cho phép.
Trong một diễn biến mới nhất, Facebook đã trả lời cáo buộc của New York Times. Công ty thừa nhận họ còn nhiều việc phải làm để lấy lại được lòng tin của cộng đồng 2 tỷ người dùng. Nhưng Facebook cũng nhấn mạnh việc họ sở hữu và chia sẻ dữ liệu sẽ giúp "tăng trải nghiệm cá nhân" trên các trang web của hãng và các dịch vụ đang liên kết với Facebook.
"Các đối tác của Facebook không bao giờ lờ các thiết lập quyền riêng tư và sẽ thật sai lầm khi cho rằng họ đã làm điều đó. Trong nhiều năm qua, chúng tôi đã hợp tác với nhiều công ty bởi vậy mọi người có thể sử dụng Facebook trên các thiết bị và nền tảng mà chúng tôi không hỗ trợ. Không giống như trò chơi, dịch vụ phát nhạc trực tuyến hoặc ứng dụng bên thứ ba khác luôn cung cấp trải nghiệm độc lập với Facebook, các đối tác của chúng tôi chỉ có thể cung cấp các tính năng cụ thể trên Facebook và không thể sử dụng thông tin cho mục đích riêng.", Steve Satterfield, giám đốc Chính sách công và Quyền riêng tư tại Facebook cho biết như thế.
Về phía các đối tác, một phát ngôn viên của Netflix cũng lên tiếng khẳng định, họ không truy cập tin nhắn riêng tư của người dùng. Một tính năng tương tự từng được Netflix áp dụng trên Facebook từ năm 2014-2015 với mục đích đơn giản, chỉ là "yêu cầu truy cập danh sách bạn bè". Netflix sẽ cho phép bạn có thể chia sẻ, giới thiệu các chương trình truyền hình, bộ phim trên trang Netflix với bạn bè qua Messenger. Sau đó, Netflix được cho đã tắt tính năng này và cam kết không truy cập vào tin nhắn cá nhân của người dùng Facebook.
Đã đến lúc Facebook cần minh bạch hơn với chính mình và với người dùng về dữ liệu cá nhân.
Hay đại diện Amazon cũng lên tiếng xác nhận, Amazon chỉ sử dụng API do Facebook cung cấp để tăng trải nghiệm cá nhân hóa trên các sản phẩm. Trong khi đó, Microsoft khẳng định, họ đã tuân thủ đầy đủ các bước để đảm bảo dữ liệu Facebook không bị lạm dụng cho mục đích quảng cáo, đồng thời nhấn mạnh hãng luôn tôn trọng sở thích của người dùng.
Còn về phía Apple, hãng khẳng định không biết tại sao họ lại có nhiều đặc quyền truy cập như vậy với dữ liệu người dùng, ví dụ như khả năng truy cập danh bạ, lịch ngay cả khi Facebook đã hạn chế chia sẻ dữ liệu. Tuy nhiên, Apple khẳng định không bao giờ lấy bất kỳ dữ liệu nào đi.
Nhưng trên tất cả, những giải đáp của Facebook cũng như của các hãng công nghệ - đối tác có liên quan của Facebook, nói trên đều là ngụy biện. Chúng chẳng qua là "ẩn thân" của việc quảng cáo về các sản phẩm của các hãng lên người dùng Facebook - trong khi họ không hề muốn, chưa kể đến việc các đối tác của Facebook có dùng những dữ liệu cá nhân kia vào "những việc mờ ám" không.
Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là hệ lụy của việc quản lý lỏng lẻo API. Thiết nghĩ Facebook cần có chính sách quản lý chặt chẽ hơn các đối tác trong việc sử dụng API. Nếu không làm tốt việc này, đối tác hoàn toàn có thể lợi dụng lỗ hổng API để thu thập dữ liệu người dùng Facebook bất cứ lúc nào.
Hiện có lẽ Facebook chỉ đứng sau Google về số thông tin đã tích lũy được từ cộng đồng người dùng. Nhưng nếu không quản lý chặt chẽ và có biện pháp bảo vệ số thông tin này, Facebook chẳng khác nào đang rao bán và phơi nội dung nhạy cảm của người dùng cho thiên hạ biết, đó là chưa kể chúng sẽ trở thành mục tiêu hàng đầu của tin tặc và các ứng dụng lừa đảo.
Trong khi đó, suốt cả năm nay Facebook đã bị cộng đồng, giới công nghệ hoài nghi về tính trung thực và trách nhiệm. Khởi đầu từ vụ bê bối liên quan đến công ty tư vấn Cambridge Analytica lạm dụng dữ liệu người dùng nhằm phục vụ cho mục đích chính trị trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. CEO Mark Zuckerberg sau đó đã phải ra điều trần trước Quốc hội Mỹ và gửi lời xin lỗi tới người dùng.
Hồi tháng 7/2018, Facebook cũng từng thừa nhận đã ký kết các thỏa thuận chia sẻ dữ liệu với hàng chục công ty công nghệ, thừa nhận đang chia sẻ thông tin với 61 nhà sản xuất phần cứng và phần mềm khác nhau. Và đáng chú ý là, các thỏa thuận chia sẻ dữ liệu của Facebook với đối tác đều đi kèm với "một thông điệp quen thuộc: Đó là "làm tăng trải nghiệm" người dùng.
Bởi vậy trên hết, mạng xã hội hơn 2 tỷ người dùng này cần phải minh bạch hơn với người dùng và với chính mình trước khi nghĩ đến việc đưa ra những cam kết về bảo mật dữ liệu cá nhân.
